หากต้อง การบริจาคช่วยผู้ประสบภัยในนามบริษัท จะบันทึกบัญชีอย่างไร และมีผลต่อภาษีอย่างไร
เมื่อเกิดเหตุการณ์ภัยพิบัติ เช่น น้ำท่วม แผ่นดินไหว ไฟป่า หรือเหตุการณ์ฉุกเฉินที่ต้องมีการระดมเงินช่วยเหลือ ผู้ประกอบการจำนวนมากต้องการส่งต่อความช่วยเหลือในนามบริษัท ไม่ว่าจะเป็นเงินสด สิ่งของ หรือทรัพย์สินต่าง ๆ แต่คำถามที่เกิดขึ้นตามมาคือ บันทึกบัญชีกรณีบริจาคในนามบริษัท
“บริจาคในนามบริษัท บันทึกบัญชีอย่างไร?”
“สามารถนำไปลดหย่อนภาษีได้ไหม?”
“ต้องมีเอกสารอะไรประกอบเพื่อให้สรรพากรยอมรับ?”
บทความนี้ Fahthong Accounting จัดทำขึ้นเพื่อให้ผู้ประกอบการเข้าใจทั้งการบันทึกบัญชี ผลกระทบต่อภาษี และแนวปฏิบัติที่ถูกต้อง ลดความเสี่ยง ถูกต้องตามกฎหมาย และช่วยให้การบริจาคของบริษัทเกิดประโยชน์สูงสุด
ความสำคัญของการ บันทึกบัญชีการบริจาคบริษัท
แม้ว่าการบริจาคจะเป็นสิ่งที่ทำด้วยความตั้งใจช่วยเหลือ แต่ในด้านบัญชีและภาษี จำเป็นต้องบันทึกให้ถูกต้อง เพื่อให้บริษัทสามารถใช้เป็นรายจ่ายได้อย่างถูกต้องตามกฎหมาย และเพื่อให้สรรพากรตรวจสอบย้อนหลังได้อย่างโปร่งใส
เหตุผลที่บริษัทต้องบันทึกบัญชีการบริจาค
- เป็นค่าใช้จ่ายที่มีผลต่อกำไรสุทธิของกิจการ
- มีผลต่อยอดภาษีเงินได้นิติบุคคล
- ช่วยแสดงความโปร่งใสของกิจการในการใช้เงิน
- ลดความเสี่ยงจากการถูกประเมินย้อนหลัง
- ใช้ประกอบการทำงบดุลและรายงานประจำปี
ประเภทของการบริจาคโดยบริษัท
การบริจาคสามารถแยกออกเป็นหลายประเภท ซึ่งแต่ละประเภทใช้วิธีบันทึกบัญชีและมีผลต่อภาษีแตกต่างกัน
1) บริจาคเป็นเงินสด
เป็นรูปแบบที่พบมากที่สุด เช่น โอนเงินให้มูลนิธิ หรือหน่วยงานรัฐเพื่อนำไปช่วยผู้ประสบภัย
2) บริจาคเป็นสิ่งของ
เช่น อาหาร ยา เสื้อผ้า เครื่องใช้จำเป็น วัสดุก่อสร้าง เป็นต้น
3) บริจาคเป็นทรัพย์สินของบริษัท
เช่น คอมพิวเตอร์ เฟอร์นิเจอร์ เครื่องจักร หรือสินค้าที่บริษัทผลิตเอง
4) บริจาคผ่านโครงการหรือกองทุนของรัฐ
บางโครงการได้รับสิทธิประโยชน์ทางภาษีพิเศษ เช่น หักรายจ่ายเพิ่ม 1 เท่าตัว (ถ้ามีประกาศรองรับ)
หลักเกณฑ์ทางภาษี: บริจาคอะไรหักภาษีได้บ้าง?
บริษัทสามารถนำค่าใช้จ่ายจากการบริจาคไปหักภาษีได้เฉพาะบางประเภทเท่านั้น โดยกฎหมายภาษีกำหนดไว้อย่างชัดเจน
บริษัทหักภาษีได้เฉพาะ “บริจาคให้หน่วยงานหรือองค์กรที่สรรพากรยอมรับ”
องค์กรที่ถือว่าเข้าเกณฑ์ ได้แก่
- มูลนิธิหรือสมาคมที่เป็นสาธารณกุศล (ได้รับการประกาศรับรอง)
- ราชการ หน่วยงานรัฐ อปท.
- สถานศึกษา วัด โรงพยาบาลรัฐ
- กองทุนที่รัฐบาลจัดตั้งเพื่อช่วยภัยพิบัติ
หากบริจาคให้บุคคลทั่วไป หรือหน่วยงานที่ไม่ได้อยู่ในรายชื่อ → นำไปลดหย่อนไม่ได้
บันทึกบัญชีการบริจาคอย่างไร?
1) บริจาคเป็นเงินสด
เดบิต: ค่าใช้จ่ายบริจาค (Donation Expense)
เครดิต: เงินสด/เงินฝากธนาคาร
ควรเก็บหลักฐานดังนี้:
- ใบเสร็จรับเงินจากมูลนิธิ/หน่วยงาน
- หลักฐานการโอนเงิน
- สำเนาหนังสือหรือประกาศรับรองจากสรรพากร (ถ้ามี)
2) บริจาคเป็นสิ่งของ
เดบิต: ค่าใช้จ่ายบริจาค
เครดิต: สินค้าหรือวัตถุดิบ (ตามมูลค่าตลาด ณ วันที่บริจาค)
3) บริจาคทรัพย์สิน
หากเป็นทรัพย์สินที่ตัดค่าเสื่อมราคาแล้ว ต้องประเมินมูลค่า ณ วันที่บริจาค
เดบิต: ค่าใช้จ่ายบริจาค
เครดิต: ทรัพย์สิน + ค่าเสื่อมราคาสะสม
ผลกระทบด้านภาษี
1) หักภาษีเงินได้นิติบุคคลได้ตามจริง แต่ไม่เกิน 2% ของกำไรสุทธิ
กฎหมายกำหนดให้บริษัทหักรายจ่ายจากการบริจาคได้สูงสุดไม่เกิน 2% ของกำไรสุทธิ หลังหักรายจ่ายต่างๆ
2) หากเป็นโครงการรัฐบางประเภท อาจหักได้ “2 เท่าตัว”
เช่น บริจาคเพื่อการศึกษา หรือกองทุนที่มีประกาศพิเศษ
3) ไม่สามารถนำไปเครดิตภาษีมูลค่าเพิ่ม (VAT) ได้
เพราะการบริจาคไม่ใช่การขายสินค้า/บริการ
ข้อผิดพลาดที่บริษัทมักทำ
- บริจาคให้บุคคล → หักภาษีไม่ได้
- ไม่มีใบเสร็จจากหน่วยงานที่ได้รับรอง
- ใช้ราคาทุนเก่าในการบันทึกบัญชี → ไม่ถูกต้อง
- ไม่มีเอกสารอนุมัติจากผู้บริหาร
- เข้าใจผิดว่า “บริจาคอะไรได้หมด” → ไม่จริง
เอกสารที่ควรจัดเตรียมเพื่อให้สรรพากรยอมรับ
- ใบเสร็จรับเงินที่ออกในนามบริษัท
- สำเนาเอกสารการอนุมัติจากกรรมการ
- หลักฐานการโอนเงิน
- หนังสือรับรองจากมูลนิธิ (ถ้ามี)
- รูปภาพ/หลักฐานประกอบ (กรณีสิ่งของ)
ตัวอย่างสถานการณ์จริงที่มักเกิดขึ้น
1) บริจาคเงิน 50,000 บาทให้มูลนิธิที่ได้รับรอง
สามารถหักภาษีได้เต็มจำนวน ตามเงื่อนไขไม่เกิน 2% ของกำไรสุทธิ
2) บริจาคอาหารและน้ำดื่ม 20,000 บาท
ใช้ราคาตลาด ณ วันบริจาคเป็นตัวตั้ง ไม่ใช่ราคาทุนเดิม
3) บริจาคคอมพิวเตอร์ที่ใช้มา 3 ปี
ต้องคำนวณมูลค่าตามราคาตลาด และบันทึกออกจากบัญชีสินทรัพย์อย่างถูกต้อง
สรุป
การบริจาคช่วยเหลือผู้ประสบภัยในนามบริษัทเป็นสิ่งที่ดีและมีคุณค่าต่อสังคม แต่ด้านบัญชีและภาษีต้องดำเนินการตามหลักเกณฑ์เพื่อไม่ให้เกิดความผิดพลาด และเพื่อให้บริษัทได้รับสิทธิประโยชน์ทางภาษีอย่างครบถ้วน
Fahthong Accounting พร้อมช่วยให้คำปรึกษาการบันทึกบัญชี การวางแผนภาษี และการตรวจสอบเอกสารเพื่อให้ทุกขั้นตอนถูกต้องตามกฎหมาย
📍 ที่อยู่: เลขที่ 5 อาคารสิทธิวรกิจ ชั้นที่ 14 ซอยพิพัฒน์ (สีลม 3) ถนนสีลม แขวงสีลม เขตบางรัก กรุงเทพฯ 10500
📞 โทร: 094-981-2888, 093-379-8488
📧 อีเมล: fahthong.acc@gmail.com
💬 LINE: fahthongacc
🌐 เว็บไซต์: www.fahthongaccounting.com
