TAX TOP-UP คืออะไร? พร้อมวิธีเตรียมธุรกิจให้พร้อมปี 2025

 

เวลาได้ยินคำว่า “ภาษี” คนส่วนใหญ่นึกถึงเรื่องการยื่นแบบประจำปี หรือการถูกหักภาษี ณ ที่จ่าย แต่ในโลกของภาษีสากล โดยเฉพาะในยุคที่ไทยเปิดกว้างด้านการลงทุนและเศรษฐกิจดิจิทัล คำใหม่ที่ถูกพูดถึงมากขึ้นคือ “TAX TOP-UP” Fahthongacc อยากพาคุณทำความเข้าใจคำนี้แบบง่าย ๆ เพราะแม้จะฟังดูเป็นศัพท์เทคนิค แต่จริง ๆ แล้วมันหมายถึง “ภาษีเพิ่มเติม” ที่ต้องจ่าย เมื่อมีเงื่อนไขบางอย่างเกิดขึ้น โดยเฉพาะเวลาบริษัทหรือบุคคลได้รับสิทธิประโยชน์ทางภาษีจนเสียภาษีน้อยกว่ามาตรฐานที่กำหนดในระดับสากล

TAX TOP-UP คืออะไร

ฃคือ “ภาษีเติม” หรือ “ภาษีที่ต้องจ่ายเพิ่ม” มันเกิดขึ้นเมื่อหน่วยงานกำกับดูแล (เช่น OECD หรือกรมสรรพากร) เห็นว่าบริษัทใดบริษัทหนึ่งได้รับสิทธิพิเศษทางภาษีมากเกินไป จนทำให้เสียภาษีต่ำกว่าระดับขั้นต่ำที่กำหนดไว้ในประเทศหรือมาตรฐานโลก เพื่อความเป็นธรรมและเพื่อป้องกันไม่ให้เกิดการโยกย้ายกำไรไปประเทศที่ภาษีต่ำ จึงต้อง “เก็บเพิ่ม” ให้ถึงเกณฑ์

ทำไมถึงสำคัญในปี 2025

ปี 2025 เป็นปีที่หลายประเทศรวมถึงไทยเริ่มใช้แนวทาง Pillar Two ของ OECD หรือ “Global Minimum Tax” (ภาษีนิติบุคคลขั้นต่ำระดับโลก 15%) หมายความว่า หากคุณมีบริษัทขนาดใหญ่หรืออยู่ในเครือข้ามชาติแล้วจ่ายภาษีต่ำกว่า 15% รัฐจะมีกลไกเก็บภาษีเพิ่มเติม ให้ครบตามเกณฑ์

หลายคนคิดว่าเรื่องนี้เป็นของบริษัทใหญ่เท่านั้น แต่จริง ๆ แล้ว ผู้ประกอบการไทยที่เป็นซัพพลายเออร์หรือคู่ค้าของบริษัทต่างชาติ ก็ต้องเตรียมตัว เพราะเมื่อบริษัทแม่ถูกเก็บภาษีเพิ่ม ต้นทุนและโครงสร้างราคาในห่วงโซ่ธุรกิจอาจเปลี่ยนแปลงตามไปด้วย

ภาษีที่ต้องจ่ายเพิ่ม – หลักการเบื้องต้น

คำนวณอัตราภาษีที่แท้จริง (Effective Tax Rate – ETR)

นำภาษีที่จ่ายจริง ÷ กำไรที่ปรับปรุงแล้ว ถ้าต่ำกว่า 15% → มีสิทธิ์ถูกเก็บ TAX TOP-UP

เปรียบเทียบกับเกณฑ์ของประเทศหรือ OECD

ประเทศที่เข้าร่วมจะมีเกณฑ์ร่วมกัน ไทยมีมาตรการส่งเสริมการลงทุน (BOI) ที่ทำให้เสียภาษีต่ำ จึงต้องจับตา

ส่วนต่าง = (15% – ETR) × ฐานภาษีที่เกี่ยวข้อง

ตัวอย่างการคำนวณ

สมมติ บริษัท A ในเครือข้ามชาติ มีรายได้ในไทย 1,000 ล้านบาท ได้รับยกเว้นภาษีบางส่วนจาก BOI จ่ายภาษีจริงเพียง 5%

กำไรที่ปรับปรุงแล้ว: 1,000 ล้านบาท

ภาษีที่จ่ายจริง 5% = 50 ล้านบาท

อัตราขั้นต่ำ OECD = 15% → ควรจ่าย 150 ล้านบาท

 = 150 – 50 = 100 ล้านบาท

บริษัทแม่จึงอาจต้องจ่ายภาษีเพิ่มในประเทศแม่ หรือไทยอาจจัดเก็บเพิ่มตามกฎใหม่

ใครบ้างที่จะได้รับผลกระทบ

• บริษัทในเครือข้ามชาติ ต้องเตรียมระบบบัญชีและภาษีให้พร้อมเพื่อรายงาน ETR อย่างถูกต้อง
• คู่ค้าหรือซัพพลายเออร์ไทย ควรเข้าใจต้นทุนภาษีของคู่ค้ารายใหญ่เพื่อปรับราคาและสัญญาให้เหมาะสม
• นักลงทุนต่างชาติในไทย ต้องวางแผนโครงสร้างภาษีตั้งแต่เริ่มต้น ไม่อย่างนั้นอาจเจอ Surprise Tax ได้

ภาษีนี้เกี่ยวกับบุคคลธรรมดาไหม?

ในกรอบ OECD TAX TOP-UP เป็นเรื่องของนิติบุคคลใหญ่ แต่แนวคิด “ภาษีเติม” อาจถูกนำมาใช้ในนโยบายภาษีของรัฐได้หลากหลาย เช่น การเก็บภาษีเพิ่มสำหรับผู้ได้รับสิทธิพิเศษบางประเภท ซึ่งในอนาคตอาจเห็นในรูปแบบอื่น ๆ

ทำไมต้องมีผู้เชี่ยวชาญช่วยดูแลในเรื่องนี้

กฎเกณฑ์ภาษีเพิ่มเติม ซับซ้อน เพราะต้องใช้ข้อมูลทั้งทางบัญชี ภาษี และการตีความมาตรฐานสากล นอกจากนั้นยังมีการเปลี่ยนแปลงบ่อย การทำเองโดยไม่มีผู้เชี่ยวชาญอาจทำให้เกิดความเสี่ยงทั้งเรื่องภาษีและชื่อเสียงของบริษัท

Fahthongacc แนะนำว่า หากธุรกิจของคุณมีการลงทุนข้ามประเทศ หรือได้รับสิทธิประโยชน์ BOI ควรรีบปรึกษาผู้เชี่ยวชาญด้านบัญชีและภาษีทันที เพื่อวางโครงสร้างที่ถูกต้องตั้งแต่ต้น

วิธีเตรียมตัวสำหรับผู้ประกอบการมือใหม่

• ตรวจสอบสถานะบริษัท: เป็นบริษัทในเครือข้ามชาติหรือไม่? ได้รับสิทธิพิเศษ BOI หรือภาษีต่ำกว่ามาตรฐานหรือไม่?
• เก็บข้อมูลภาษีและกำไรให้ละเอียด: ต้องคำนวณ ETR ได้จริง เตรียมเอกสารให้กรมสรรพากรตรวจสอบได้
• วางแผนล่วงหน้า: อาจต้องปรับโครงสร้างการถือหุ้นหรือจัดทำ Transfer Pricing Document ให้พร้อม
• ปรึกษาผู้เชี่ยวชาญ: เพื่อให้มั่นใจว่าการตีความถูกต้อง และใช้สิทธิ์ทางภาษีได้เต็มที่โดยไม่เสี่ยง

สรุป

แม้คำว่า TAX TOP-UP จะดูเป็นศัพท์เทคนิค แต่จริง ๆ แล้วคือเรื่องของการ “จ่ายภาษีให้ครบตามเกณฑ์ขั้นต่ำ” ซึ่งกำลังจะเป็นมาตรฐานใหม่ของโลกธุรกิจในปี 2025 ใครที่เกี่ยวข้องกับการลงทุนระหว่างประเทศ หรือได้รับสิทธิพิเศษภาษีในไทย ควรเริ่มทำความเข้าใจตั้งแต่วันนี้

การมีผู้เชี่ยวชาญคอยดูแลเรื่องนี้ไม่ใช่แค่ลดความเสี่ยง แต่ยังเป็นการวางแผนเพื่อความมั่นคงและการเติบโตทางการเงินในอนาคต